МУЗЫКА, МИФТЕР ЖАНА ТООЛОР: КЫРГЫЗСТАНДАГЫ КӨЧМӨНДӨР ЭСТЕТИКАСЫ
Ключевые слова:
музыка; мифтер; тоолор; көчмөн эстетикасы; маданий мурас; Кырызстан.Аннотация
Тоолор жетүүгө кыйын болгондон улам эң сонун маданий көп түрдүүлүктү сактап калган. Жакын арадагы калктар менен этникалык топтордун маданий ар түрдүүлүгүнүн жогорку деңгээлине карабастан, тоолуктар бири-биринен да, дүйнөнүн калган бөлүгүнөн да обочолонуудан жапа чегишет. Бир тоо өрөөнүндөгү жана экинчисиндеги маданияттар ар түрдүү болушу мүмкүн; музыка жана бий сыяктуу тилдер жана көркөм сөз айкалыштары, атүгүл баалуулуктардын жана диний ишенимдердин тутумдарынын бүтүндөй топтому бир эле тоо кыркасындагы бир айылдан экинчи айылда айырмаланышы мүмкүн. Тез ааламдашып жаткан дүйнөдө биз өзгөчө маданий көп түрдүүлүктү коргоого, маданий плюрализмди жайылтууга, тоолуу аймактардын материалдык жана материалдык эмес маданий мурастарын сактоого кам көрүшүбүз керек. Бул эмгек Кыргызстандын тоо музыкасын изилдеп, музыка менен мифтердин Борбордук Азиядагы тоо элдеринин жана маданияттарынын бирин түшүнүүгө жардам берген жаңы түшүнүктөрдү берет. Бул эмгек ошондой эле тоо музыкасындагы «кыргыз» элементи катары эсептелген тоо музыкасынын символдук маанилери менен баалуулуктары кандайча камтылганын ачып берет жана «музыка, мифтер жана тоолорго» байланыштуу маданий маселелерди кеңири түшүнүүгө жардам берет.
Библиографические ссылки
Aitmatov, Ch. T. “Spiritual and Cultural Development of Mountains,” in Bishkek Global Mountain Summit: A Look into the Future. Bishkek, 2003.
Belyayev, V. M. Essays on the Musical History of the Peoples of the USSR. Moscow, 1962; Eng. trans. as Central Asian Music, ed. and trans. by M. and G. Slobin. Connecticut, 1975.
Buchan, D. The Ballad and the Folk. London, 1972.
Chadwick, N., V. Zhirmunsky. Oral Epics of Central Asia. Cambridge, 1969.
Emsheimer, E. “Singing Contests in Central Asia,” International Folk Music Journal. 1956, 8:26-29.
Entwistle, W. J. European Balladry. Oxford, 1951.
Erdener, Y. The Song Contests of Turkish Minstrels: Improvised Poetry Sung to Traditional Music. New York, 1995.
Hodgart, M. J. C. The Ballads. London, 1950.
Khazanov, A. M. Nomads and the Outside World (2nd edition), Wisconsin, 1994.
Kakeev, A. Ch. “About Philosophy of Mountains,” in Mountains of Kyrgyzstan. Bishkek, 2002.
Karpeles, M. An Introduction to English Folk Song. London, 1973.
“Mountain Agenda” Mountains of the World: Sustainable Development in Mountain Areas-The Need for Adequate Policies and Instruments. Berne, 2002.
Reichl, K. Turkic Oral Epic Poetry: Traditions, Forms, Poetic Structure. New York, 1992.
Spector, J. “Musical Tradition and Innovation,” in Central Asia: A Century of Russian Rule, ed. E. Allworth. New York, 1967.
Tansug, F. “Traditional Music and Nomadism in Central Asia” in Proceedings of the First International Scientific Seminar: History and Problems of Preserving and Development of Traditional Music (24-25 April 2004, National Conservatory of Kyrgyzstan), pp. 100-109, (in Russian) ed. R.
Amanova. Bishkek, 2004.
Tursunov, E. D. Ancient Turkic Folklore: Sources and Formation. Almaty, 2001.
Vinogradov, V. Kyrgyz National Music. Frunze, 1958.
Discography
Ordo Sakhna: Song of Nomad. The Folk Ethnographic Theatre. OSK. 2001.
Tengir-Too: Mountain Music of Kyrgyzstan (CD/DVD). Smithsonian Folkways SFW CD 40520. 2005.
The Silk Road: A Musical Caravan (2 Compact Disks). Smithsonian Folkways Recordings SFW CD 40438. 2002.
