КЫРГЫЗ ЭЛИНДЕ ӨЗ АРА ЖАРДАМДАШУУ, КААДА-САЛТТАРЫНЫН ПАЙДА БОЛУУ ТАРЫХЫ
Ключевые слова:
өз ара жардамдашуу салттары, кыргыз эли,социалдык үрп-адаттар, ашар, Манас эпосу, салтты адаптациялоо,маданий мурас, социалдык көмөк көрсөтүү, тарыхый өнүгүү.Аннотация
Берилген макалада изилдөөнүн предмети кыргыздардын өз ара жардамдашуу каада-салттарынын пайда болуу тарыхы болуп саналат. Кыргыз элинин өз ара жардамдашуу салттарынын пайда болушу, алардын тарыхый калыптанышы жана социалдык мааниси боюнча изилдөөлөр жүргүзүлгөн. Макалада Манас эпосунда баяндалган ашар, кудагый жан жээндин мээнети, садака, курман айт жана орозо айт сыяктуу үрп-адаттар, моралдык-адепахлактык баалуулуктар кандайча пайда болуп, өнүккөндүгүнө кеңири сереп жана анализ берилген. Илимий позициядан кыргыз элинин өз ара жардамдашуу үрп-адаттарынын жаралышына жана өнүгүшүнө талдоо жүргүзүлүп, бул үрп-адаттар кыргыздардын көчмөн жашоо образынын шартында кандай иштегени, жамааттын туруктуулугун жана биримдигин сактап калганы иликтенет. Макалада тарыхый ыкма өткөн окуяларды гана эмес, кылымдар бою калыптанып келген социалдык механизмдерди, маданий баалуулуктарды жана дүйнө тааным мамилелерин ачууга жардам берет. Алынган жыйынтыктардын илимий баалуулугу бул үрп-адаттардын тарыхый өнүгүшү, жамааттардын биримдиги жана катаал шарттарга ылайыкташуу үчүн алардын мааниси жөнүндө божомолдор. Тарыхый-графикалык сунуштар татаал тарыхый маалыматтарды жана кубулуштарды түшүнүү үчүн пайдалуу болуп саналат, маалымат салттарын түшүнүүнү жана кабыл алууну жакшыртат.
Библиографические ссылки
Асанов Т. И. Этносоциальная структура и территория кочевого кыргызского общества (историко-этнологический анализ проблемы) // Суверенному Кыргызстану 20 лет. Бишкек, 2011. - С.115-118.
Асанканов А. А. История Кыргызстана (с древнейших времен до наших дней). Бишкек: ОАО «Эркин-Тоо», 2009. - С. 58 – 64.
Дыренкова Н. П. Брак, термины родства и психические запреты у киргизов (По материалам, собранным летом 1926 г. в Нарынском районе Семиреченской обл.) // Сб. этногр. материалов. М.; Л., 1927. № 2. - С.65-69.
Дюшенбиев С. У. Нооруз – праздник весны, любви и возрождения / Обычаи, традиции и обряды народов Востока. Б., 1999. - С.205-209.
Зулпуева Рабы Жаныбаевна «Историческое значение Кыргызско-Российских отношений на современном этапе». Вестник журнала «Ислам в России: история, культура, экономика».Материалы XI Международной тюркологической конференции. 13 мая 2022 года. - С.43.
Жапаров А. З. Кочевая община у кыргызов: культурные традиции // Суверенный Кыргызстан: проблемы традиций и социальной целостности. Бишкек, 1999 - С.35-42
Кененсариев Т. К вопросу о политике царизма в отношении кочевников Кыргызстана во 2-й половине XIX – начала XX в. // Ориентир. Анал. бюллетень Бишкек, 2007. № 2. - С.115-120.
