Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясынын мүчөлөрүнүн илимий басылымдарынын автордук укуктары жана цитатациялык индекстери
Ключевые слова:
илимченөө, автордук укук, Хирш индекси, илимченөө индекстердин модификациясы, Хирш индекси “плюс”, RSCI маалымат базалары, Scopus жана Web of Sciences, илимий басылмалардын авторлоштору, автордук индекстин орточо коэффициентиАннотация
Белгилүү болгондой, илимпоздор менен адистердин илимий өндүрүмдүүлүгүн баалоо үчүн ар кандай көрсөткүчтөр колдонулат, алардын эң кеңири таралганы Хирш индекси же h-индекс болуп саналат, ал белгилүү бир маалымат базасына киргизилген эмгектердин цитирлөөлөрүнөн эсептелинет. КМШ өлкөлөрү үчүн басылмалардын маанилүү маалымат базасы Россиянын илимий цитирлөөлөрүнүн индекси (RSCI) маалымат базасы болуп саналат. Эл аралык деңгээлде Scopus жана Web of Sciences маалымат базалары кеңири жайылды. Хирш индекси илимпоздун же окумуштуулар тобунун ишинин салыштырмалуу натыйжалуулугун көрсөтөт. Бирок, оңой эле көрүнүп тургандай, RSCI маалымат базалары боюнча h-индексинин эсебине ылайык, айрым окумуштуулар үчүн алардын салымы жана жамааттык басылмаларга катышуусу жана цитирлөөлөрү эске алынбайт. Жамааттык басылмалардын авторлоштордун ортосундагы мамилелер келишимдин негизинде аныкталат, ал жок болгон учурда басмага автордук укук бардык авторлоштор тарабынан биргелешип жүзөгө ашырылат, ал эми сый акы алардын ортосунда бирдей бөлүштүрүлөт. Окумуштуулардын басылмаларынын жекече цитирлөөлөрүнүн индексин баалоо үчүн Хирш индексинин “плюс” же h+ деп аталган модификацияланган Хирш индексин киргизүү сунушталууда, ал белгилүү бир басылманын цитирлөөлөрүнүн демейки санын төмөнкүгө бөлүүнүн негизинде эсептелинет. Хирш индексинин өзүн аныктоо алгоритмин колдонуу менен h+ индекстерин эсептөөдө кыйынчылыктарды жаратпай турган шилтеме келтирилген басылманын авторлошторунун саны. Бул көрсөткүч авторлоштордун иштерине салыштырма баа берүүдө автордук укук көз карашынан алганда алардын кызыкчылыктарын эске алат. Ошондой эле илимпоздордун жекече цитирлөөлөрүнүн индекстерин баалоо үчүн авторлоштордун жалпы санынын куб тамырына барабар болгон автордук көрсөткүчтүн орточо коэффициентин – kс киргизүү сунушталат, ал боюнча тиешелүү Хирш индекси же белгилүү бир цитирлөөлөрдүн башка индекси колдонулат жана автордун көрсөткүчү ошол коэффициент – kс га бөлүнөт. Макалада ошондой эле RSCI жана Scopus боюнча Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясынын мүчөлөрүнүн Хирш жана Хирш “плюс” индекстерине жана орточо коэффициент – kс ти эске алуу менен бул индекстерге салыштырмалуу баа берилген.
Библиографические ссылки
Налимов В.В., Мульченко З.М. Наукометрия: изучение развития науки как информа- ционного процесса. – М.: Наука, 1969. – 192 с.
Грановский Ю.В., Дрогалина Ж.А., Маркова Е.В. В.В. Налимов и российская науко- метрия // Науковедческие исследования. 2014. № 2014. С. 80-91.
Hirsch, J.E. (15 November 2005). “An index to quantify an individual’s scientific research output”. PNAS 102 (46): 16569 – 16572.
Михайлов О.В. Новая версия индекса Хирша – j-индекс // Вестник Российской ака- демии наук. 2014. Т. 84, № 6. С. 532-535.
Герасименко П.В. Модификации индекса Хирша для дифференцированной оценки результатов творческой деятельности ученых // Управление наукой и наукометрия. 2020. Т. 15, № 1. С. 55-71.
Оморов Р.О., Роман А. Введение в интеллектуальную собственность в Кыргызской Республике. Изд. 2-е. – Бишкек: Илим, 2016. – 388 с.
Оморов Р.О. Индекс Хирша в наукометрии и показатели цитируемости трудов членов НАН КР по базам данных РИНЦ // Известия НАН КР. 2017. №1. С. 5-9.
Egghe L. Theory and practice of the g-index // Scientometrics. 2006. Vol. 69, no 1. P. 131-152.
Egghe L. Mathematical theory of the h- and g-index in case of fractional counting of authorship // Journal of the American Society for Information Science and Technology. 2008. Vol. 59, no 6. P. 1608-1616.
Петров А.Н. Новый показатель оценки научно-публикационной эффективности на основе наукометрических параметров базы РИНЦ // Социология науки и технологий. 2019. Т. 10, № 4. С. 176-192.
Hirsch J.E. An index to quantify an individual’s scientific research output that takes into account the effect of multiple coauthorship // Scientometrics. 2010. Vol. 85, no 3. P. 741-754.
Batista P.D., Campiteli M.G., Kinouchi O., Martineⱬ A.S. Is it possible to compare researchers with different scientific interests? // Scientometrics. 2006. Vol. 68, no 1. P. 179-189.
Shtovba S., Shtovba E. Simple Rational Extension of Hirsch h-index for disclosing latent facts in citation networks // Sociology of science and Technology. 2013. Vol. 4, no 4. P. 99-103.
Михайлов О.В. Нужна модификация самого популярного индекса цитируемости // Вестник Российской академии наук. 2013. Т. 83, № 10. С. 943-944.
Михайлов О.В. О возможной модификации индексов Хирша и Эгга с учетом соавторства // Социология науки и технологий. 2014. Т. 5, № 3. С. 48-56.
Оморов Р.О. Правовые аспекты применения индексов и электронного управления при оценке публикационной активности ученых // E-Management. 2020. № 3. С. 13-19.
Оморов Р.О. Оценка публикационной активности ученых: индексы цитирования // Право интеллектуальной собственности. 2021. № 3(65). – С. 24-27
Оморов Р.О. Авторские права и индексы цитирования на научные публикации ученых и специалистов // Труды по интеллектуальной собственности. 2024. Т. 49, № 2. – С. 82-88.
