Ата-бабалардын рухуна болгон ишеним
Ключевые слова:
анимизм, ырымдар-жырымдар, жан, ислам, арбакка сыйынуу, аркы дүйнө, диний ишенимдер, көмүү ырымдары, жалгыз мүрзө, колдоо, кайрадан көмүүАннотация
Макалада ата-бабалардын арбагына сыйынуу байыркы кыргыздарда өтө кеңири тараган диний ишенимдердин бири адамдардын анимисттик көз караштарына негизделген. Байыркы анимисттик идеялар менен жуурулушкан көмүү салттарынын ар түрдүү ырымдары, тиги дүйнөдөгү жандын жашоосу жана анын бул дүйнөдөгү тийгизген түрдүү таасирлери бар деген ишенимдин жыйындысы. Алардын көпчүлүгү жок болуп кетсе дагы, ата-бабалардын арбагына сыйынуу ислам динин күчөшүнө карабастан, жалгыз коюлган мүрзөлөрдүн ээсинин кереметүү экенине шек келтирилбей ага сыйынуу (Кожокелен,Калыякандын дөбөсү) деле Фергана өрөөнүндө эл арасында жашап келе жатат. Кээ бир ишенимдер кыргыздарга гана эмес Орто Азиянын башка элдерине да (казак, түркмөн, каракалпак) таандык. Кыргыздардын исламга чейинки анимисттик ишеними көп элдерге таандык диний көз караштардын бири болуп саналат.
Библиографические ссылки
Абрамзон, С.М. Кыргыз жана Кыргызстандын тарыхы боюнча тандалма эмгектер. – Б.. 1999. – 895 б.
Баялиева, Т.Д. Религиозные пережитки у киргизов и их преодоление. – Ф., 1981. – 100 с. 4
Поярков, Ф.В. Из области кыргызских верований ЭО. – 1894. – Т.9. - №4. – С.25.
Тайлор, Э. Первобытная религия. – М.: Соцэкгиз, 1939. – 439 с. С.311
Токарев, С.А. Этнография .народов СССР: истор. основы быта и культуры. – М., 1958.
Худяков, Ю.С. Энесай кыргыздарынын тарыхы: Кыскача баян, – Б.:2013.
Штернберг, Л.Я. Первобытная религия в свете этнографии. - Л., Наука,
О.Каратаев, С.Эралиев. Кыргыз этнографиясы боюнча сөздүк. Бишкек. «Бийиктик» - 2005-ж.
Маалымат берүүчү. Кошуева Ырысбү. 25.05.1947. Ош обл. Ноокат рай. Чеч-Дөбө а.
