УМАЙ ЭНЕ – БАЛДАРДЫН ЫЙЫК КОРГООЧУСУ ЖАНА БОЗ ҮЙДҮН СИМВОЛИЗМИ
Ключевые слова:
Көк Теңир жана Умай эне, боз үй, символ, диний ишенимдер, каада-салт.Аннотация
Умай эне түрк жана кыргыз мифологиясында энелик, төрөт, берекенин кудайы катары белгилүү. Ал айрыкча балдардын жана аялдардын коргоочусу эсептелип, көчмөн элдердин руханий дүйнөсүндө чоң мааниге ээ. Боз үй да көчмөн маданияттын символу болуп, анын түзүлүшү космостук дүйнө тааным менен тыгыз байланышта. Умай эне менен
боз үйдүн ортосундагы байланыш – бул көчмөндөрдүн үй-бүлөлүк салттарын жана ыйык касиеттерин даңазалаган көрүнүш.
Библиографические ссылки
Абрамова, З. А. Изображения человека в палеолитическом искусстве Евразии [Текст] / З. А. Абрамова. – M.; Л.: Наука, 1966. – 227 с.
Басилов, В. Н. Шаманство у народов Средней Азии и Казахстана [Текст] / В. Н. Басилов. – М.: Наука, 1992. – 327 с.
Бурнаков, В. А. Духи Среднего мира в традиционном мировоззрении хакасов [Текст] / В. А. Бурнаков. – Новосибирск: Изд-во ин-та археологии и этнографии СО РАН, 2006. – 199 с.
Грач, А. Д. Древнетюркские изваяния Тувы [Текст]: по материалам исследований 1953-1960 гг. / А. Д. Грач. – М.: Изд-во вост. лит., 1961. – 95 с.
Гумилев, Л. Н. География этноса в исторический период [Текст] / Л. Н. Гумилев. – Л.: Наука. Ленингр. отд-ние, 1990. – 279 с.
Дьяконова, В. П. Тувинские шаманы и их социальная роль в обществе [Текст] / В. П. Дьяконова // Проблемы истории общественного сознания абори генов Сибири. – Кемерово, 1981. – С. 129-164.
Жээнбаев Калил, Чоң-Алай району, Дароот-Коргон айылы, Чак, 84 жашта, уруусу тейит, уругу кызылбаш.
Жээнбаева Бүалма, Чоң-Алай району, Дароот-Коргон айылы, Чак, 83 жашта, уруусу калдар (тейит), уругу кызылбаш.
Камалов, А. К. О тюрко-согдийском взаимодействии в Танском Китае [Текст] / А. К. Камалов // Иран-намэ. – 2007. – № 4 (4). – С. 115-128.
Каратаев, О. К. Кыргыз этнографиясы боюнча сөздүк [Текст] / О. К. Каратаев, С. Н. Эралиев. – Бишкек: [б-сыз], 2005. – 570 б.
Кононов, А. Н. Родословная туркмен. Сочинение Абул Гази хана Хивинского [Текст]: исслед., тексты, переводы / А. Н. Кононов. – M.; Л: Изд-во АН СССР, 1958. – 193 с.
Котвич, В. Л. В Хушо-Цайдаме [Текст] / В. Л. Котвич. – СПб.: [б.и.], 1914. – 40 с.
Крадин, Н. Н. Империя Хунну [Текст] / Н. Н. Крадин. – изд. 2-е, перераб. и доп. – М.: Логос, 2001. – 312 с.
Леонтьев, Н. В. Изваяния и стелы окуневской культуры [Текст] / Н. В. Леонтьев, В. Ф. Капелько, Ю. Н. Есин. – Абакан: Хакас. Кн. изд-во, 2006. 236 с.
