ТҮРК МУЗЫКАСЫНЫН ФИЛОСОФИЯСЫ
Ключевые слова:
түрк музыкасынын философиясы; музыкадагы түрк философиясы; саз; кобуз; баксы; Коркыт Ата; аль-Фараби; Низами Гянджеви; Алишер Навои; Нажмаддин КавкабиАннотация
Макалада түрк музыкасынын философиясы биринчи жолу эки аспектиде талданат: түрк музыкасынын философиясы жана музыкадагы түрк философиясы катары. Биринчи аспектиде музыка жөнүндөгү түшүнүк түрктөрдүн дүйнө таанымынын жана музыкага болгон ар кандай аныктамалардын контекстинде берилип, түрк музыкасына мүнөздүү «саз» түшүнүгү баса белгиленет. Көңүл түрк музыкасынын онтологиясына жана анын ыйык, мистикалык маанисине бурулат. Бул талдоодо Коркыт атанын чыгармасы колдонулат. Экинчи аспектиде Аль-Фарабиден Дарвиш Алиге (9-дан 16-кылымга чейин) музыканын түркі философиясынын тарыхый өнүгүүсү талданат. Алишер Навои менен Низами Гянджавинин, Аш-Ширазинин жана Кавкабинин музыкалык концепциялары философиялык мазмуну жагынан биринчи жолу берилген.
Библиографические ссылки
Кокумбаева Б.Д. Казахская музыкальная культура: учебное пособие / Б.Д. Кокумбаева. – Павлодар: ПГПУ, 2020. – 134 с.
Қазақ әдеби тілінің сөздігі. Он бес томдық. – Алматы, 2011. 2-том. А – Б. – 744 б.
Байтұрсынов А. Тіл тағылымы (қазақ тілі мен оқу-ағартуға қатысты еңбектері). – Алматы: Ана тілі, 1992. – 448 б.
Махмуд ал-Кашгари. Диван Лугат ат-Турк / Перевод, предисловие и комментарии З.-А. М. Ауэзовой; индексы составлены Р. Эрмерсом. — Алматы: Дайк-Пресс, 2005. — 1288 с. Садоков Р.Л. Тысяча осколков золотого саза // М.: Советский композитор. 1971. 172 с.
Гуллыев Ш. Музыка тюркских народов. Алматы: СаГа, 2021.
Омарова, Г.Н. Кобызовая традиция. Вопросы изучения и бытования казахской традиционной музыки: монография / Г.Н. Омарова; Министерство образования и науки Республики Казахстан; Казахский нац. академия искусств им. Т.К. Жургенова. – 2-ое изд., испр. и доп. – Алматы: Лантар Books, 2022. – 456 с.
Аль-Фараби. Трактаты о музыке и поэзии / Пер. с арабского. - Алматы: Гылым, 1993. – 456 с.
Афрасияб Бадалбейли. Низами о музыке и в музыке // http://konservatoriya.az/ (дата обращения 20.05.2025)
Низами Гянджеви. Собрание сочинений в пяти томах. Том пятый. Искендер-наме. М.: Художественная литература, 1986
Низами Гянджеви Собрание сочинений в пяти томах. Том третий. Лейли и Меджнун. М.: Художественная литература, 1986
Музыкальная эстетика стран Востока / Общ. ред. и вступ. ст. В.П. Шестакова. Л.: Музыка, 1967. - 414 с.
Алишер Навои. Собрание сочинений в десяти томах. Том X. Возлюбленный сердец. Ташкент: изд-во «Фан», 1970.
