КЕНЕН АЗЕРБАЕВДИН ЫРЛАРЫНДАГЫ КАЗАК-КЫРГЫЗ МУЗЫКАЛЫК БАЙЛАНЫШТАРЫ
Ключевые слова:
Тарыхый-маданий байланыштар, географиялык абалы, ырлардын музыкалык түзүлүшү, ритмикалык системасыАннотация
Бул макаланын темасынын актуалдуу болушу өткөн жылы өлкөбүздө 140 жылдык мааракеси белгиленген Жети-Суунун ыр салтынын көрүнүктүү өкүлү Кенен Азербаевдин чыгармачылыгынын улуттук музыка маданиятындагы эбегейсиз зор мааниси менен шартталган. Түштүк-батыш Жети-Суунун географиялык абалынын өзгөчөлүгү жана бир катар тарыхый факторлор маданияттар аралык өз ара аракеттенүүнүн өбөлгөлөрү болуп саналат, тактап айтканда, кыргыздар менен К.Азербаевдин ырларындагы бир катар музыкалык өзгөчөлүктөрдүн жалпылыгы. Макаланын максаты — К.Азербаевдин чыгармачылыгындагы казак-кыргыз байланыштарын кароо. Максаттары: казак-кыргыз чек ара аймагындагы жогоруда аталган маданияттардын өз ара байланышын кыскача баяндоо жана кыргыздардын жана К.Азербаевдин ырларына мүнөздүү болгон негизги белгилерди карап чыгуу. Иште системалуу мамиле, ошондой эле структуралык жана салыштырма-типологиялык изилдөө ыкмалары колдонулат. Изилдөөнүн натыйжалары мындан аркы музыкалык жана түркология илиминде, ошондой эле «Түрк элдеринин музыкасы» академиялык дисциплинасынын программасында кошумча материалда колдонулушу мүмкүн.
Библиографические ссылки
Жубанов А. Замана бұлбұлдары. Алматы: Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасы,1963. − 432б.
Ерзакович Б. Кенен Азербаев [Текст]. – Москва: Сов. композитор, 1961. – 59 с.
Коспаков З. Жалынды жаршы // Қоспақов З. Қазақтың әншілік өнері.–Алматы: Өнер,1999. – 110-121
Кузембай С. Ұлы жырау Жамбыл мен абыз ақын Кененнің музыкалық мұрасы // Ұлттық музыкатану ғылымының өзекті мәселелері. таңдамалы зерттеулер мен мақалалар (75-жылдық мерейтойына арналған). – Алматы: Құс жолы, 2012. – 189-201б.
Муканова А. К вопросу о стилевых особенностях песен Кенена Азербаева. Методическое пособие. – Алматы, 2004. – 24с.
Беляев В. Очерки по истории музыки народов СССР. Музыкальная культура Киргизии, Казахстана, Туркмении, Таджикистана и Узбекистана. – М.: Государственное музыкальное издательство, 1962. – Вып 1. – 300 с.
Виноградов В. Киргизские народные музыканты и певцы [Текст]. - Москва: Сов. композитор, 1972. - 96 с.
Дюшалиев К. Песенная культура кыргызского народа. (Жанрово-исторический аспект) – Бишкек: 1993. - 300 с.
Аманова Р. Кыргызская народно-профессиональная песенная традиция.17.00.02 – Музыкальное искусство. Диссертация на соискание ученой степени кандидата искусствоведения. – Алматы, 2006. – 122 с. – Рукопись.10. Мухамбетова А. Проблема древнетюркского субстрата в культурах западно-казахстанского кюя и среднеазиатского макома. Субстрат //Аманов Б., Мухамбетова А. Казахская традиционная музыка и XX век.– Алматы: Дайк-Пресс, 2002. — С.236-289
Муптекеев Б. Жетісудың оңтүстік-шығысындағы күйшілік дәстүр. 17.00.02 – музыка өнері, Өнертану ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертациясының авторефераты. А, 2009
Утегалиева С.И. Звуковой мир музыки Тюркских народов»: теория, история, практика (на материале инструментальных традиции Центральной Азии). - М.:Композитор, 2013. − 528 с.
Медеубек М. Қазақ қылқобызы және Орталық Азия түркі халықтарының музыка мәдениетіндегі типологиялық туыстас аспаптар. 6D040400 – Дәстүрлі музыка өнері Философия докторы (PhD) дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация. Алматы, 2021. – 190б.
Шу энциклопедиясы. – Алматы: Асаба, 2010. – 384б.
Азербаев К. Қосылған қоңыр қазға әнмен үнім. Әндер жинағы. Кенен Азербаев. – Алматы: Қазығұрт, 2013. – 200 бет.
Бердибай А. Песенное творчество Жаяу Мусы и Абая как новый этап развития казахской музыкально-поэтической формы // Традиционная культура народов Поволжья: Материалы V Всероссийской научно-практичекой конференции с международным участием, посвященной 95-летию со дня рождения известного этнографа Р.Г. Мухамедовой (12-14 февраля
. 12-14 февраля, 2019, Республиканский центр развития традиционной культуры, Казань. – С. 93-105
Виноградов В. Атай Огонбаев. М.: Советский композитор, 1960 - 61с.
Алшораз Д. Құсайыновтың музыкалық шығармашылығының ұлттық негіздері. Өнертану ғылымдарының магистрі академиялық дәрежесін алу үшін дайындалған диссертация.Қолжазба.−Алматы, 2019.−79б.
Адилбаева Д. Ә.Желдібаев шығармашылығының музыкалық- стильдік ерекшеліктері. Магистерлік диссератция. Мамандық 7М02101 – Музыкатану. Құрманғазы атындағы ҚҰК, 2021.–125б.
Жетісу ақындарының жыр сарындары. Құраст. А.Абдуали, нотаға түсірген М.Абуғазы. - Алматы: Атамұра, 2008. – 160 б.
