КОМПАКТ-ДИСКТи (CD) БАШЫНАН АЯГЫНА ЧЕЙИН КАНТИП ЧЫГАРУУ КЕРЕК: ТУВАЛЫК “АЙ ХЭРЭЛ” ТОБУНУН ДИСКИНИН ҮЛГҮСҮНДӨ
Ключевые слова:
компакт-дисктерди өндүрүү, винил, Pan Records, Тува, Ай хэрэл, көмөкөй ырдоо.Аннотация
Алгач компакт-диск (CD) жаңы коммерциялык алып жүрүүчү катары в 1982-жылы Японияда, андан кийин 1983-жылы Америкада пайда болгон. Бирок 1988-жылы өндүрүш чыгымдары көп болуп кетип, кээ бир эле чакан компаниялар CD чыгарып калды. 1988-жылдан баштап CD дисктерин сатуу винил пластинкаларына караганда көбөйдү, андан үч жыл өткөн соң кассеталардан да көп сатыла баштады. Pan Muziekdocumentatie 1970-жылдары негизделген Европадагы жалгыз эле фолк-лейбл эмес болчу. 1976-жылы Нидерландынын Гаагасында салттуу музыканын топторунун винил пластинкаларын жайылтуучу Pan Records ачылган, ага кошумча Pan Music Documentation Foundation («Stichting Pan Muziekdocumentatie») түзүлгөн. 1988-жылы Pan Records өзүнүн биринчи компакт-дискин чыгарды, ал эми 1991-жылы Ethnic Series топтомунда этникалык музыкага арналган биринчи продукциялык серия жарык көрдү. Макалада автор чакан үнжазуучу Pan Records компаниясында CD дисктерди чыгаруу иштерин карайт, ал процесстеги ишкананын методикалык табылгаларын талдайт. Ошондой эле 2025-жылдагы дисктерди чыгаруу жана жайылтуу иштерине көз сала кетет.
Библиографические ссылки
Boudewijns, Leo (1997). Stilte, Opname. 100 jaar Geluidsopname in Nederland (Silence, Recording! 100 Years of Sound Recoring in Netherlands). NVPI, Hilversum.
Geurts, Amber (2013). The Show Must Go On. Erasmus University, Rotterdam.
Goldsmith, Peter David (1988). Making People’s Music: Moe Asch and Folkways Records. Smithsonian Institution Press, Washington.
Kleikamp, Bernard (2018). The first years of Pan Records’ “Ethnic Series” and Dr. V.M. Shchurov’s involvement into its shaping. Festschrift to honour of 60 years of fieldwork by Dr. V.M. Shchurov, Moscow.
Legrand, Emmanuel (ed.) (1990). Midem: 25 Years of Music. Midem Organisation, Paris.
Norkawich, James A (2025). The Rise and Fall of the Record Industry. LinkedIn, April 26, 2025.
Illustrationsfig.
Pan Records logo (design by Piet Schreuders, November 1984).fig. 2 Cover art of Pan CD no. 2090 (Gennadi Tumat, photo by Hajo Hohl, 1991, released 1990).
fig. 3 Ensemble Ay Kherel, left to right Orlan Chudekpen (chanzy), Vladimir Soyan, Gennadi Tumat (guitar). Photo by Istvan Santha, 26 June 1994 in Pilisborosjenö, Hungary.
