ГЛОБАЛДЫК ЖАНА ЖЕРГИЛИКТҮҮ ДЕМОГРАФИЯЛЫК ЧАКЫРЫКТАР: КЫРГЫЗСТАНДАГЫ ЖАНА ДҮЙНӨДӨГҮ КАЛК ДИНАМИКАСЫНЫН САЛЫШТЫРМА ИЗИЛДӨӨСҮ
Ключевые слова:
Кыргызстан; демографиялык тенденциялар; төрөттүн төмөндөшү; шаар калкы; миграция; мамлекеттик саясат; аймактык өнүгүү; туруктуу өнүгүү; демографиялык стратегияАннотация
Бул изилдөө глобалдык жана жергиликтүү демографиялык тенденцияларды, айрыкча Кыргыз Республикасынын шартында, салыштырма негизде талдоого арналган. Дүйнө жүзүндө төрөттүн төмөндөшү, калктын картаюусу жана урбанизация күч алып жаткан шартта, Кыргызстан өзгөчө демографиялык нукта өнүгүп жатат — ички миграция эсебинен калктын көбөйүшү менен катар шаарларда төрөлүүнүн кескин төмөндөшү байкалууда. 2019–2023-жылдардагы статистикалык маалыматтарга таянып, аймактар аралык теңсиздиктер жана демографиялык саясаттагы институционалдык боштуктар аныкталды. 2005-жылдан кийин калкты пландаштыруу жана демографиялык анализ жүргүзүүчү атайын мамлекеттик орган жоюлгандыктан, өлкөнүн демографиялык башкаруу мүмкүнчүлүгү алсырап калган. Эл аралык тажрыйбага таянып, улуттук демографиялык стратегияны иштеп чыгуу, жаш үй-бүлөлөрдү колдоо жана аймактык инфраструктурага инвестиция тартуу боюнча сунуштар берилди. Изилдөөнүн жыйынтыктары мамлекеттик органдарга, окумуштууларга жана туруктуу өнүгүү, миграция жана социалдык саясат боюнча иш алып барган эксперттерге пайдалуу болушу мүмкүн.
Библиографические ссылки
United Nations Department of Economic and Social Affairs (UN DESA). World Population Prospects 2022. New York: UN; 2023.
World Bank. Demographic Trends and Policy Responses. Washington DC: World Bank; 2022.
Lee R, Mason A. Population Aging and the Generational Economy. Cheltenham: Edward Elgar; 2017.
Bloom D, Canning D. The Demographic Dividend: A New Perspective on the Economic Consequences of Population Change. Santa Monica: RAND Corporation; 2003.
Harper S. How Population Change Will Transform Our World. Oxford: Oxford University Press; 2016.
Castles S, Miller M. The Age of Migration: International Population Movements in the Modern World. Basingstoke: Palgrave Macmillan; 2009.
Dyson T. Population and Development: The Demographic Transition. London: Zed Books; 2010.
Reher DS. The demographic transition revisited as a global process. Population, Space and Place. 2004;10(1):19–41.
UN-Habitat. World Cities Report 2020: The Value of Sustainable Urbanization. Nairobi: UN-Habitat; 2020.
United Nations Population Fund (UNFPA). State of World Population Report. New York: UNFPA; 2021.
OECD. Ageing and Employment Policies. Paris: OECD Publishing; 2021.
Eurostat. Population Structure and Ageing. Luxembourg: Eurostat; 2023.
International Organization for Migration (IOM). World Migration Report. Geneva: IOM; 2020.
World Health Organization (WHO). Global Health Observatory: Demographic Indicators. Geneva: WHO; 2022.
International Labour Organization (ILO). Labour Market Impacts of Demographic Changes. Geneva: ILO; 2021.
Национальный статистический комитет Кыргызской Республики. Демографический ежегодник Кыргызской Республики. Бишкек: Нацстатком; 2023.
Национальный совет по устойчивому развитию КР. Национальный обзор по достижению Целей устойчивого развития. Бишкек; 2022.18. Сатаров ТА. Демографическая ситуация в Кыргызстане: вызовы и перспективы. Вестник КНУ. 2021;(2):65–71.
Абдраимов А, Исаева Г. Миграция и ее влияние на демографическую структуру Кыргызстана. Общество и экономика. 2020;(3):102–108.
Карабаев К. Урбанизация и изменение рождаемости в Кыргызской Республике. Региональные исследования. 2019;(1):44–51.
Усенова А. Социальная структура населения Кыргызстана в условиях миграции. Бишкек; 2018.
Международная организация по миграции. Миграционные тенденции в Центральной Азии. Бишкек: МОМ; 2021.
Программа развития ООН в КР. Человеческое развитие в условиях демографических изменений. Бишкек: ПРООН; 2022.
Министерство здравоохранения КР. Отчет по доступу к медицинским услугам населения. Бишкек; 2021.
Акаев А, Бабаев К. Социально-экономические последствия демографического перехода в Кыргызстане. Экономика и управление. 2017;(4):17–22.
Правительство КР. Стратегия устойчивого развития Кыргызской Республики до 2040 года. Бишкек; 2018.
UNFPA Кыргызстан. Репродуктивное здоровье и демография в Кыргызстане. Бишкек: UNFPA; 2020.
Исаев Э. Тенденции этнического состава и демографических изменений в Кыргызстане. Регион и общество. 2021;(1):55–60.
Нацстатком КР. Городское население и инфраструктура: статистический сборник. Бишкек; 2022.
Орозонова АА. Институциональные подходы к устойчивому развитию в условиях демографических изменений. Экономика и управление. 2022;(2):39–45.
