БАТКЕН ОБЛАСТЫНДАГЫ КЫЗЫЛ-КЫЯ ШААРЫНЫН КАЛКЫНЫН УЛУТТУК КУРАМЫНЫН КЫРГЫЗСТАНДЫН ЭГЕМЕНДҮҮЛҮК ЖЫЛДАРЫНДАГЫ ӨЗГӨРҮҮ ДИНАМИКАСЫ (1991-2021)
Ключевые слова:
эл, улуттук курам, эмиграция, геологиялык изилдөө, көмүр кени, шахта, шахтерлор, статистикалык маалыматтар, сүргүнгө айдалгандар, этнография.Аннотация
Макалада Кызыл-Кыя шаарынын түзүлүү тарыхын, өзгөчөлүгүн жана эгемендүүлүк жылдарындагы шаардын калкынын улуттук курамынын өзгөрүү динамикасын, этнологиялык жактан, жергиликтүү материалдардын негизинде изилдөөгө алынган. Саясий-экономикалык кризистин натыйжасында, шаардагы өнөр жай ишканаларынын жабылышынын натыйжасында жумушсуздук күчөп, шаардагы ишканалардын жумушчулары Казакстан, Россияга көчүп кетишкен. Тышкы жана ички эмиграциянын натыйжасында шаардын калкынын улуттук курамы өзгөрүлдү. Макала шаардын калкынын улуттук курамынын өзгөрүүсү жөнүндөгү илимий изилдөөлөрдүн жыйынтыгынын натыйжасында жазылды.
Библиографические ссылки
Абрамзон. С. М. Прошлое и настоящее киргизских шахтеров Кызыл-Кия. [Текст] / С. М. Абрамзон. “Советская этнография”. 1954, №4, –С. 60.
Заорская, В. И., Александров А. Промышленные заведения Туркестанского края. СПб., [Текст] /В. И. Заорская, А. Александров –Петроград, 1915. - 562 с. – 11 с.
Иванов, П. П. К истории развития горного промысла в Средней Азии[Текст] : Краткий историч. очерк... / П. П. Иванов ; НКТП-СССР. Всес.геол.-разведочное объединение. - Ленинград ; Москва : Гос. науч.-техн.геол.-разведочное изд-во, 1932.
Кокайсл П. Усманов А. История Кыргызстана глазами очевидцев (начало ХХ века) [Текст] / П. Кокайсл, А. Усманов. – Praha, 2012. – С.134
Мамбеталиева, К. Быт и культура шахтеров-киргизов каменноугольнойпромышленности Киргизии [Текст] / Акад. наук Киргиз. ССР. Ин-т истории. - Фрунзе : Изд-во Акад. наук Киргиз. ССР, 1963. - 123 с
Сатыбалдыев, Т. “Кызыл-Кия и Кызылкийцы” [Текст]/ Т. Сатыбалдыев– Кызыл-кия., 2018. -169с.
Татыбекова, Ж. С. История каменноугольного рудника «Кызыл-Кия»(1917-1963 гг.) [Текст] / Ж. С. Татыбекова. - Фрунзе : Илим, 1964. - 143с
Баткенская область на пути развития. [Текст] / – Баткен. 2013, с. 30.
Чыныкеева, Г. Э. Миграциялык процесстер: жүйөлөрү, факторлору жананегизги багыттары. [Текст]/ Г. Э. Чыныкеева. “Тарых жана мурас түрмөгү” – Бишкек: 2019. 381-б.
Кызыл-Кыя цемент заводунун социалдык маселерди чечүүдөгү салымы “Баткен таӊы” гезити. – 2010. – 17-январь. № 2.
Кадыров А.А. Положение рабочих щахтеров Кызыл-Кии, революционные движение и борьба с басмачеством (1917-1920гг.). [Текст] / А. А. Кадыров // Международный журнал гуманитарных и естественных наук – 2021. – № №11-1 (62).
Кадыров А.А. Социально-экономическое положение населения городаКызыл-Кыя за годы независимости Кыргызской Республик. [Текст] / А. А. Кадыров // Междунар. Журн. Гуманит. и естествен. Наук. – 2021. -№10-1 (61), С. 34
Крыжанова Л.С., Саламатин А.А. Социально-демографическая безопасность Кыргызской Республики. [Текст] / Л.С., Крыжанова., А.А. Саламатин . Вестник КРСУ. Том 15. –2015. –№ 8. С.94.
Кыргыз Республикасынын Эмгек, жумушка орноштуруу жана миграция министрлигинин атайын басылмасы. [Текст] / – Бишкек., 2010. 176-б.
Эгемназаров, Д. Э. Зарождение и развитие угольной промышленности Кыргызстана в конце XIX – в начале XX веков (на примере юго-запада республики) [Текст] / Д. Э. Эгемназаров, Ы. С. Эралиев. – Бишкек, 2007.– № 3/4.
Агаджанян, В.Демографические процессы в Кыргызстане. [Электронный ресурс]. В. Агаджанян,В.–Режимдоступа: http://www.demoscope.ru/weekly/2012/0493/analit02.php – Загл. с экрана.
Дөөлөталиев, Ч. С. Обзор демографической ситуации в Кыргызской Республике. [Электронный ресурс]. Ч. С. Дөөлөталиев, – Режим доступа: ttps://www.nbkr.kg/DOC/22012010/000000000003684.pdf – Загл. с экрана
Социально - экономическое развитие Баткенской области 2011-2015. [Текст]. – Бишкек: Нац. стат. комитет Кыргызской Респ., 2016. – с. 80-81.
