Аялдар бара турган мазарлар жана аялдар өткөрө турган чакан кудайлар
Ключевые слова:
Умай эне, аялдар мазары, зыярат, Бүчейшембилик, Мүшкүл кишот, жөрөлгөАннотация
Бул макала Фергана өрөөнүнүн түштүк-батышындагы аялдар бара турган мазарлар жана аялдар гана өткөрө турган чакан кудайылар тууралуу болмокчу. Фергана өрөөнүнүн түштүк- батышындагы калктын көз карашында, табият күчтөрүн ыйыкташтырууга негизделген ырым-жырымдар жана жөрөлгөлөр бар. Ыйык дарактарды, булактарды, тоолорду жана таштарды ыйык тутуп, аны менен бирге зороастризм, тотемизм жана Умай эне менен байланышкан ишенимдердин калдыктарын өз ичине камтыган ырым-жырымдар жана жөрөлгөлөр сакталган. Уютку сыңары түпкү маңызы сакталып, исламдагы салттар менен жуурулушкан үй-бүлөлүк жана тиричилик ырым-жырымдары сакталып калган. Ырым-жырымдардын жана жөрөлгөлөрдүн эң туруктуу калдыктары катары аялдардын ыйык жерлерге зыяратка баруусундагы ырым-жырымдар жана алар уюштурган жөрөлгөлөр болуп эсептелет. Аткарылган ырым-жырымдардын комплексин талдоонун негизинде аялдар ыйык жерлерге зыяратка барганда жана жөрөлгөлөрдү өткөрүүдө, исламга чейинки ишенимдерге таандык иш-аракеттерди жасоосу бизге маалым болду. Методдор: аялдар бара турган мазарлар жана аялдар гана өткөрө турган жөрөлгөрдү изилдөө учурунда негизинен теориялык жана эмпирикалык изилдөө методдору колдонулду. Жыйынтык: Фергана өрөөнүнүн түштүк-батышындагы кыргыз аялдары бара турган мазарлар жана аялдар гана өткөрө турган жөрөлгөлөрдүн чөйрөсү аркылуу алардын этно-маданиятындагы өзгөчөлүктөр аныкталды.
Библиографические ссылки
Автордун талаа дептери. №2. 2016. №4. 2018.
Андреев М.С. Средне-Азиатская версия Золушки (Сандрильоны). Св. Параскева Пятница. Диw-и Сафид Из материала по мифологии таджиков. Ташкент.1927
Грач А.Д. Древнетюркские изваяния Тувы. По материалам исследований 1953-1960 гг. [Текст]/ А.Д.Грач. - М.: [б.и.], 1961. 238 с.
Кызласов, Л.Р. Очерки по истории Сибири и Центральной Азии [Текст]/Л.Р.Кызласов. - Красноярск, [б.и.], 1992. - 222 с.
Малиновский Б. Магия, наука и религия. М.: Рефлбук, 1998. С.97.
Малов С.Е. Памятники древнетюркской письменности Монголии и Киргизии [Текст]/ С.Е.Малов. - М.: [б.и.], 1959. с- 106 . 215.
Сухарева О.А. Ислам в Узбекстане.Ташкент. 1960.с. 39-40.
Стеблева И.В. К реконструкции древнетюркской религиозномифологической системы [Текст]/ И.В.Стеблева. Тюркологический сборник 1971. М.: Наука, 1972. С. 215.
