КЫРГЫЗСТАНДАГЫ КАЛДЫК САКТООЧУ ЖАЙЛАРДЫН АЙЛАНА-ЧӨЙРӨГӨ ТИЙГИЗГЕН ТААСИРИН БААЛОО ЖАНА АЛАРДЫН ТЕРС ТААСИРИН АЗАЙТУУ БОЮНЧА ТЕХНОЛОГИЯЛЫК МЕТОД
Ключевые слова:
калдык сактагычтар, экосистема, дегредация, тоо-кен, эксплуатация, классификациялоо, рекультивациялоо, инженердик-геоэкологиялык система.Аннотация
Макалада тоо-кен ишканаларынын курчап турган чөйрөгө тийгизген таасири, анын ичинде өз ишин токтоткон ишканалардын айланасында курч экологиялык кырдаалга алып келди. Акыркы мезгилде экологиялык практикага негизинен изилденип жаткан аймакка мүнөздүү болгон, тоо-кен калдыктарынын экологиялык булганышынан жана зыяндуу таасиринен келип чыккан терс кесепеттер экологиялык көйгөй катары эсетелинет. Жаратылыш ресурстарынан кээ бир өсүмдүктөрдүн жоголушу, экосистемалардын бузулушу, адамдардын ден соолугуна, өсүмдүктөр жана жаныбарлар дүйнөсүнө, ошондой эле материалдык баалуулуктарга реалдуу коркунуч жаратат. Топурактардын физикалык жана механикалык бузулушу, жалпы экосистемалардын, анын ичинде жер үстүндөгү жана жер астындагы суулардын химиялык булганышы жаратылыш системаларынын деградациясына жана экологиялык кесепеттүү оорулардын пайда болушуна алып келүүдө. Тоо-кен казуу иштеринин натыйжаларынын практикалык мааниси кен казып алгандан кийинки айылдын калкы үчүн жагымдуу жашоо чөйрөсүн түзүү, уулуу калдыктарды сактоонун экологиялык коопсуздугу, тоо-кен ишканаларында жаратылыш ресурстарын сарамжалдуу пайдалануу маселелерин негиздөө болуп саналат. Өткөн жылдарда топтолгон экологиялык зыяндын кесепеттерин аныктоо жана жоюу маселеси Кыргызстанда жана башка өлкөлөрдө да көптөн бери күн тартибинде турат.
Библиографические ссылки
Трубецкой К. Н., Галченко Ю. П., Сабянин Г. В. Методические основы экологической оценки техногенного изменения литосферы // Физико-технические проблемы разработки полезных ископаемых. -Безуглая Э. Ю., Расторгуева Г. П., Смирнова И. В. Чем дышит промышленный город. Ленинград: Гидрометеоиздат, 1991. – С. 252.
Колбасин А. А. Рекультивация земель и некоторые вопросы экономики. Днепропетровск. 1972. – С. 560.
Экологические проблемы освоения недр в ЗАО «Многовершинное» и современные подходы к их решению / Л. П. Лескова, Л. Т. Крупская, Н. И. Грехнёв, А. М. Дербенцева, К. Е. Гула, В. А. Морин // Горный информационно-аналитический бюллетень. 2007. Т. 8. № 12. – С. 519-525.
Воин, М. И. Геохимическая составляющая экологии горнорудных районов //Геологические исследования и охрана недр. М.: Геоинформарк, 1992. – С.44.
Munoz-Melendez G., Korre A., Parry S. J. Influence of soil pH on the fractionation of Cr, Cu and Zn in solid phases from a landfill site / G. Munoz-Melendez, // Environ. Pollut. 2000.110. № 3. –P. 497-504.
Пашкевич М. А. Оценка экологической опасности производственных объектов при добыче и переработке полезных ископаемых / Зап. Горн. Ин -та. 2006. –С. 29-31.
Жумалиев Т.Н Радиоэкологическая оценка урановых хвостохранилищ Кыргызстана / Т. Н. Жумалиев, Б. М. Дженбаев, –Б. 22.
Жолболдиев, Б. К. Калдыбаев [и др.] // Исследование живой природы Кыргызстана. – Бишкек, 2018. – № 1/2. – С 69-83.
