ЧАГАТАЙ ТИЛИНЕН КЫРГЫЗ ТИЛИНЕ ӨТКӨН СӨЗДӨР ЖАНА АНЫН ЛЕКСИКАЛЫК МААНИСИ
Ключевые слова:
чагатай тили, кыргыз тили, лексика, семантика, чагатаизмдер, алынган сөздөр, сөз кору, этимология, диахрония, тилдик эволюцияАннотация
Макалада XV-XX кылымдар аралыгында Борбордук Азияда кеңири колдонулган чагатай тилинен кыргыз тилине өткөн сөздөр жана алардын лексикалык маанилери изилденет. Чагатай тилинен кирген сөздөрдүн семантикалык өзгөрүүлөрү, колдонуу өзгөчөлүктөрү, кыргыз тилинин сөздүк корундагы чагатаизмдердин мааниси жана алардын азыркы абалы каралат. Изилдөөдө тарыхый-салыштырма, сыпаттама жана этимологиялык анализ методдору колдонулуп, чагатай тилинен кирген сөздөрдүн кыргыз тилиндеги эволюциясы комплекстүү каралган.
Библиографические ссылки
Аргуншах, Мустафа (2023). Чагатай түркчөсү. Стамбул: Кесит басмасы.
Ахматов Т.К. “Кыргыз тилинин тарыхый лексикологиясы” (2015)
Бодроглигети, Андрас Ж.Е. “Чагатай адабиятынын грамматикасы” (A Grammar of Chagatay Literature). Mouton, 2001.
Карасаев К. “Камус наама” (1996)
Дыйканов К.Д. “Кыргыз тилинин тарыхынан: Жогорку окуу жайлары үчүн”. – Ф.: Мектеп, 1980. –156 б.
Кыргызча-түркчө сөздүк I, II. Кыргыз-Түрк “Манас” университетинин басмасы, 2005.
Мукамбаев Ж. “Кыргыз тилинин диалектологиялык сөздүгү” (2009)
Рыспакова Мээрим, “Чагатай тили жана анын кыргыз тилине катышы (XIX кылымдын аягы XX кылымдын башындагы жергиликтүү булактардын негизинде)”. БМУ жарчысы Вестник БГУ, №2 (64). Бишкек, 2023. – 573 б.
Рыспакова Мээрим, “Чагатай тилинин кыргыз тарыхындагы мааниси” . Известия Вузов Кыргызстана, №5, 2021, 270-274 б.
Сыдыков С. “Кыргыз тилинин тарыхы” (2013)
Тенишев, Этхем (2014). Байыркы кыргыз тили (Котор. Нургүл Молдалиева жана Майрамбек Орозбаев), Түрк дүйнөсү тил жана адабият журналы, №37, 51-90-б.
Уйсал, Сечкин (2021). Байыркы жана орто түрк тилиндеги эки үндүү арасындагы -ġ- жана –g- тыбыштарынын азыркы кыргыз тилиндеги абалы, Коркут Ата түркология изилдөөлөр журналы, №5, 316-333-б.
Үнлү, Суат (2013). Чагатай түркчөсүнүн сөздүгү, Конья: Эгитим басмасы.
Эккманн, Янош. “Чагатай тилинин колдонмосу” (Chagatay Manual). Indiana University Press, 1966.
Эрсой, Октай. “Чагатай тили” (Çağatay Türkçesi). Türk Dil Kurumu Yayınları, 2007.
Юдахин К.К. “Кыргызча-орусча сөздүгү” (1965)
