Казакстан Республикасындагы жергиликтүү өзүн-өзү башкаруунун өнүгүүсүнүн концептуалдык негизи
Ключевые слова:
аткаруу бийлиги, мамлекеттик башкаруу, мамлекеттик органдар, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары, элдик курултай, жергиликтүү өз алдынча башкаруунун европалык хартиясы, модернизацияАннотация
Мамлекет башчысы Касым-Жомарт Токаевдин 2022-жылдын 16-мартындагы “Жаңы Казакстан: жаңылануу жана жаңылануу жолу” аттуу Казакстан элине кайрылуусунда өлкөнүн алдында иш жүзүндө боло турган амбициялуу максаттар турат деп жарыяланган. Алар иш жүзүндө жаңы Казакстанды курууга негиз болот. Президент өзгөчө белгилегендей, ыйгарым укуктарды ашыкча топтоштурууга багытталган башкаруу системасы эбак эле өзүнүн натыйжалуулугун жоготкон. Көз караштары жана ишенимдери ар түрдүүлүгү менен жарандык коомду консолидациялай албайт. Президент Казакстандын өнүгүүсүнүн саясий моделин кайра түзүү боюнча текшерилген кадамдар керектигин белгилеген. Макалада Казакстанда жергиликтүү өз алдынча башкаруунун чыныгы системасын түзүү жана өнүктүрүү проблемалары каралат, анткени, Казакстан Республикасынын Президенти К.Ж. Токаев “жергиликтүү өз алдынча башкарууну реалдуу децентралдаштырууну ишке ашыруу керек” деп белгилеген. Казакстан Республикасынын Конституциясында жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын ишин жөнгө салуучу ченемдер жазылган, бирок иш жүзүндө бул конституциялык нормалар аткарылган эмес. Мамлекет башчысы «жергиликтүү өз алдынча башкаруу эмес, имитация болгон» деп айткан. Казакстан Республикасынын Президенти К.Ж. Токаев бул тармак боюнча мындайча белгилеген: «бүгүнкү күндө жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары бир эле учурда жергиликтүү өз алдынча башкаруунун жана жергиликтүү өз алдынча башкаруунун институту болуу менен гибриддик мүнөзгө ээ. Ошондуктан мыйзамдык негизде маслихаттын да, акимчиликтин да ыйгарым укуктарын так аныктоо зарыл. Алардын функцияларын жана полномочиелерин так аныктап, зарыл болгон нерселердин бардыгы менен — материалдык-техникалык база жана жетиштүү финансылык ресурстар менен камсыз кылуу зарыл».
Библиографические ссылки
Конституция Республики Казахстан (принята на республиканском референдуме 30 августа 1995 года). Внесены изменения законом Республики Казахстан от 8 июня 2022 года (принят на республиканском референдуме 5 июня 2022 года, официальное сообщение о результатах опубликовано 8 июня 2022 года).
Указ Президента РК от 28 ноября 2012 года № 438 «Об утверждении Концепции развития местного самоуправления в Республике Казахстан». – ИПС Əділет.
Указ Президента Республики Казахстан от 18 августа 2021 года № 639 «Об утверждении Концепции развития местного самоуправления в Республике Казахстан до 2025 года. – ИПС Əділет.
Указом Президента Республики Казахстан от 26 февраля 2021 года № 522 «О Концепции развития государственного управления в Республике Казахстан до 2030 года: построение «человекоцентричной» модели - «Люди прежде всего». – ИПС Əділет.
Терещенко С. Исполнительная власть: роль в строительстве казахстанской государственности. Становление и развитие современной казахстанской государственности (из первых рук). – 2019.- 358 с.
Худяков С. Вовлечение местного сообщества в процесс местного самоуправления на сельском уровне». Отдельные вопросы местного самоуправления в Казахстане. Политика на местном уровне - актуальные и проблемные вопросы. Рекомендательное пособие для субъектов местного управления в Казахстане. Нур-Султан: Типография «IndigoPrint», 2020. - 288 с.
Капарова М. Развитие местного самоуправления. 04.08.2022, Elorda Aqparat. Elorda.info.
Жанузакова Л.Т. Правовые основы обеспечения развития института местного самоуправления в Республике Казахстан на современном этапе Вестник Института законодательства и правовой информации РК № 4 (67) - 2021. С. 21-30.
Нуржанова Ш. С. Становление и развитие местного самоуправления Кыргызской Республики и Республики Казахстан: сравнительный анализ. Автореф. диссер. доктора философии (PhD) по направлению «политология». 2019. – 31 с.
Тасмагамбетов И. Трансформация местного государственного управления и самоуправления: власть и ресурсы от центра – на места, от государства – обществу. Становление и развитие современной казахстанской государственности (из первых рук). Отпечатано в Издатeльскo-пoлиграфичeском центре РГП “Дирекция административных зданий Администрации Президента и Правитeльства Рeспублики Казахстан” Управления Делами Президента Республики Казахстан” на праве хозяйственного ведения, г. Нур-Султан, пр. Республики, 2019. - 360 с.
