СПЕЛЕОКЛИМАТОТЕРАПИЯНЫН ТААСИРИ АСТЫНДА ДЕНИ САК АДАМДАРДЫН ОРГАНИЗМИН ЖӨНДӨӨЧҮ СИСТЕМАСЫНЫН АБАЛЫНЫН ӨЗГӨРҮҮЛӨРҮ
Ключевые слова:
спелеокамера, спелеоклиматотерапия, жөнгө салуу системасы, тери өткөр- гүчтөрү, кардиоритм.Аннотация
Спелеоклиматотерапиянын таасири астында бойго жеткен дени сак адамда теринин өткөрүмдүүлүгү жана жүрөктүн кагышынын өзгөрүшү боюнча организмдин жөнгө салуучу системаларынын абалынын өзгөрүүсү изилденген. Изилдөөгө Воронеж мамлекеттик медициналык университетинин 2-курсунун 29 студенти катышты. (18–21 жаштагы 21 кыз жана 8 улан). Спелеоклиматотерапия курсу 18°С температурада 1 саатка созулган 10 сессияны камтыйт. Изилдөөнүн бардык катышуучулары изилдөөгө катышууга жазуу жүзүндөгү макулдук беришти. Спелеоклиматотерапия башталганга чейин, спелеоклиматотерапиянын 3-күнүндө жана 10-күнүндө жана курс аяктагандан кийин 7 күндөн кийин ПМО -СА колдонгон бейтаптардын теринин өткөрүмдүүлүгүн (Т. өтк.) жана жүрөктүн кагышын (Ж.к) каттадык» (мындан ары – ПMO «Encephalan-SA»). Спелеоклиматотерапиянын таасири астында бойго жеткен дени сак адамда теринин өткөргүчтүгү жана жүрөктүн кагышынын өзгөрүлмөлүүлүгү боюнча организмдин жөнгө салуучу системаларынын активдүүлүгүнүн өзгөрүшү сыналуучулардын жынысына жараша экени аныкталды. Кыздар жана балдар аба иондорунун таасирине дененин жөнгө салуу системасынын жоопторунун ар кандай механизмдери бар. Ошол эле учурда балдарда да, кыздарда да спелеоклиматтык таасирге жооп иретинде жөнгө салуунун борбордук механизмдери катышпайт, аракет механизми 64 Известия НАН КР, 2022, No6 ички физиологиялык системалардын (система ичиндеги механизмдер) жана вегетативдик нерв
системасынын ишине байланыштуу.
Библиографические ссылки
Beamon S.P., Falkenbach A., Fainburg G., Linde K. (2009) Speleotherapy for asthma. Cochrane database of systematic reviews (Online : Update Software). No 4. рр. 17–41.
Почивалов А.В., Погорелова Е.И., Панина О.А. (2015) Эффективность спелео- и ароматерапии у часто
болеющих детей. В сборнике: Инновации В Современном Мире. Сборник статей Международной научно-практической конференции. С. 263-265. [Pochivalov A.V., Pogorelova E.I., Panina O.A. (2015) Jeffektivnost' speleo- i aromaterapii u chasto bolejushhih detej. V sbornike: Innovacii V Sovremennom Mire. Sbornik statej Mezhdunarodnoj nauchno-prakticheskoj konferencii. S. 263-265. (InRuss)]
Дорохов Е.В., Агаджанян Н.А., Карпова А.В., Жоголева О.А. (2005) Роль спелеотерапии в профилактике и лечении заболеваний сердечно-сосудистой системы. Аллергология и иммунология. Т. 6., No 3. С. 421. [Dorohov E.V., Agadzhanjan N.A., Karpova A.V., Zhogoleva O.A. (2005) Rol' speleoterapii v profilaktike i lechenii zabolevanij serdechno-sosudistoj sistemy. Allergologija i immunologija. T. 6., No 3. S. 421. (InRuss)]
Файнбург Г.З. (2018) О доказательности эффективности методов спелеотерапии в калийных рудниках и спелеоклиматотерапии в сильвинитовых спелеокамерах. В сборнике: Актуальные проблемы охраны труда и безопасности производства, добычи и использования калийно-магниевых солей Материалы I Международной научно-практической конференции. Под ред. Г.З. Файнбурга. С. 416-441. [Fajnburg G.Z. (2018) O dokazatel'nosti jeffektivnosti metodov speleoterapii v kalijnyh rudnikah i speleoklimatoterapii v sil'vinitovyh speleokamerah. V sbornike: Aktual'nye problemy ohrany truda i bezopasnosti proizvodstva, dobychi i ispol'zovanija kalijno-magnievyh solej Materialy I Mezhdunarodnoj nauchno-prakticheskoj konferencii. Pod red. G.Z. Fajnburga. S. 416-441. (InRuss)]
Lăzărescu H., Simionca I., Hoteteu M., Mirescu L. (2014) Speleotherapy – modern bio-medical perspectives. Journal of Medicine and Life Volume 7, Special Issue 2, 2014. рp. 76–79.
Верихова Л.А. (2000) Спелеотерапия в России. Теория и практика лечения хронических заболеваний респираторного тракта в подземной сильвинитовой спелеолечебнице и наземных сильвинитовых спелео-климатических камерах. Пермь. 168 с. [Verihova L.A. (2000) Speleoterapija v Rossii. Teorija i praktika lechenija hronicheskih zabolevanij respiratornogo trakta v podzemnoj sil'vinitovoj speleolechebnice i nazemnyh sil'vinitovyh speleoklimaticheskih kamerah. Perm'. (In Rus)]
Файнбург Г.З. (2017) The permian «know-how» for health resort care by a sylvinite speleoclimatic salt caves. Здоровье, демография, экологияфинно-угорскихнародов. 2017. No 2. С. 46–51. [ФайнбургГ.З. (2017) The permian «know-how» for health resort care by a sylvinite speleoclimatic salt caves. Здоровье, демография, экология финно-угорских народов. 2017. No 2. С. 46–51. (In Rus)]
Николаева Е.А., Косяченко Г.Е., Афонин В.Ю. (2019) Активность ферментативного звена антиоксидантной системы смешанной слюны детей при проведении гало- и спелеотерапии. Здоровье и окружающая среда. 2019. No 29. С. 12-16. [Николаева Е.А., Косяченко Г.Е., Афонин В.Ю. (2019) Активность ферментативного звена антиоксидантной системы смешанной слюны детей при проведении гало- и спелеотерапии. Здоровье и окружающая среда. 2019. No 29. С. 12-16. (In Rus)]
Семилетова В.А. (2021) Изменение мощностных характеристик биоэлектрической активности мозга человека под влиянием спелеоклиматотерапии. Современная наука: актуальные проблемы теории и практики. – No 1. [Semiletova V.A. (2021) Izmenenie moshhnostnyh harakteristik biojelektricheskoj aktivnosti mozga cheloveka pod vlijaniem speleoklimatoterapii. Sovremennaja nauka: aktual'nye problemy teorii i praktiki. – No 1. (In Rus)]
Семилетова В.А., Дорохов Е.В., Нечаева М.С. (2021) Влияние спелеоклиматотерапии на фоновую ээг активность головного мозга человека. Вестник Волгоградского государственного медицинского университета. Выпуск 1 (77). С. 116-120. [Semiletova V.A., Dorohov E.V., Nechaeva M.S. (2021) Vlijanie speleoklimatoterapii na fonovuju jejeg aktivnost' golovnogo mozga cheloveka. Vestnik Volgogradskogo gosudarstvennogo medicinskogo universiteta. Vypusk 1 (77). S. 116–120. (In Rus)]
Горбатенко Н.П. (2013) Влияние спелеоклиматотерапии на психоэмоциональное и вегетативное состояние студентов в условиях информационного стресса. – Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата биологических наук. – Москва. [Gorbatenko N.P. (2013) Vlijanie speleoklimatoterapii na psihojemocional'noe i vegetativnoe sostojanie studentov v uslovijah informacionnogo stressa. – Avtoreferat dissertacii na soiskanie uchenoj stepeni kandidata biologicheskih nauk. – Moskva. (In Rus)]
Braithwaite, J.J., Watson, D.G., Jones, R., Rowe, M. (2016) A guide for analysing electrodermal activity (EDA) & skin conductance responses (SCRS) for psychological experiments. Psychophysiology 49. 1017–1034.
Critchley, H. D. (2002) Electrodermal responses: what happens in the brain. The Neuroscientist: A Review Journal Bringing Neurobiology, Neurology and Psychiatry. 8(2). 132–142.
Van der Heijden, A. H. C. (1996) Perception for selection, selection for action, and action for perception.
Visual Cognition. 3(4). 357–361.
